-
1 къэхъеин
(къохъей) неперех. гл. 1. подняться (напр. о пыли)/ Къэтэджын, зыкъэIэтын (сабэ).* Адэ жыжьэу сабэр къэхъеящ. Iуащхь.2. прийти в движение, оживиться (о ком-л.)/ Къежьэн, зыкъэIэтын, къызэщIэтэджэн.* Жьыуэ къэхъея бжьэ закъуэтIакъуэхэр вуууэ жыгыщхьэмкIэ щхьэпрыкIыурэ гъэгъэн щIэзыдза кIарцхэм кIуэрт. Къ. Хь.3. расшататься ( о зубе)/ КъэтIэсхъэн, сысын.ЛIыжьым и зы дзи къэхъеякъым.4. поторопиться, пойти живее, скорее ( сюда)/ КъэпIэщIэн, нэхъ псынщIэу къэкIуэн.* {Марие:} - Барысбий, къэхъей мыдэ.., къакIуэ зо мыдэ! Къэб.Зауэ къэхъеин см. зауэ.Псалъэмакъ къэхъеин см. псалъэмакъ.Уз къэхъеин см. уз. -
2 псалъэмакъ
разговор, беседа/ Зыгуэр жызыIэм, зэжезыIэхэм я макъ, цIыхуитI е нэхъыбэ зэпсэлъэныгъэ.Псалъэмакъыр зэпыгъэун.* ГущIэгъу зыхэлъ псалъэмакъыр щызэхихым, нэхъ гъунэгъуу щылъ уIэгъэр абыхэм къепщылIэу къежьащ. Къ. Хь. Сэ зы псалъэмакъ гуэр вжесIэнущи псоми фи жагъуэ фымыщI. фольк.Псалъэмакъ егъэкIуэкIын вести разговор. Псалъэмакъ ещэкIын поднять шумиху вокруг кого-чего-л. Псалъэмакъ къэгъэхъеин (къэIэтын, хэлъхьэн, щIын) поднять скандал, спор, затеять неприятный разговор. Псалъэмакъ къэхъеин возникнуть, вспыхнуть - о скандале, споре, неприятном разговоре. Псалъэмакъ хэтын участвовать в скандале, споре. Псалъэмакъым хыхьэн вступить в чей-л. разговор. Псалъэмакъыр къэхъеижын возникнуть, вспыхнуть вновь - о скандале, споре, неприятном разговоре. Псалъэмакъыр {зыгуэрым} тешэн свести к чему-л. разговор. -
3 къэгъэхъеин
/ Къэхъеин псалъэм и каузатив.Сабэр къэгъэхъеин.И гугъу къэгъэхъеин см. гугъу II.Псалъэмакъ къэгъэхъеин см. псалъэмакъ.Уз къэгъэхъеин см. уз.Iуэху къэгъэхъеин см. Iуэху. -
4 гугъу
I 1. трудный, тяжелый, сложный (напр. о работе)/ Лэжьыгъуей, хьэлъэ.Iуэху гугъу. Лэжьыгъэ гугъу.2. трудный, тяжелый (напр. о жизни)/ ЕхьэкIыгъуей, гугъуехь зыхэлъ.ГъащIэ гугъу. ЩытыкIэ гугъу.Гугъу егъэхьын заставить кого-л. выполнять трудную работу.Гугъу дехьын испытать трудности, лишения из-за кого-чего-л.Гугъу ехьын переносить трудности, лишения.* Гугъу уехьу къэблэжьар IэфIщ. (погов.)Гугъу зэрегъэхьын доставить друг другу неприятности.* ЛIитIыр зэфIэкIуэдщ, жагъуэ зэхуэхъури хуабжьу гугъу зэрегъэхьащ. фольк.Гугъу зегъэхьын стараться сделать что-л. ради кого-чего-л.Гугъу хъун 1) стать трудным, сложным 2) стать тяжелым (напр. о жизни)II разговоры, толки о ком-чем-л./ Зыгуэрым ехьэлIауэ тепсэлъыхьу, къэхъуа гуэрым теухуа псалъэмакъ.ХьэгъуэлIыгъуэр зэрекIуэкIам и гугъур хьэблэм яхуэIуэтэжыртэкъым.* Щыхьылымрэ бланэлымрэ я гугъу фIэкIа къуажэм хъыбар дэлъыжтэкъым. КI. Т.И гугъу къэгъэхъеин затеять разговор о ком-чем-л. Зыгуэрым къигъэхъеящ фызыжь цIыкIумрэ и къуэмрэ я гугъу. фольк.И гугъу къэхъеин возникнуть - о разговоре о ком-чем-л.И гугъу къегъэжьэн = и гугъу къэгъэхъеин.{И} гугъу хуэщIын рассказывать, говорить кому-л. о ком-чем-л.И гугъу щIын 1) говорить, рассказывать о ком-чем-л.* Хъыбархэм я гуауэу си гугъур уэ щIы. КI. А. 2) тревожить, беспокоить кого-л. Си гугъу умыщI - сэ нобэ сысымаджэщ.